Van altijd aanstaan naar burn-out
Op vakantie gaan of een vrije dag hebben en zeggen dat je tóch bereikbaar bent voor dringende vragen. Je werkmail s 'avonds lezen. Met andere woorden: altijd aanstaan. Soms laten mensen zo zien dat ze hard kunnen én willen werken. Klinkt positief, maar is dat het wel? In Talk the Talk bespraken we dat 1 op de 5 jongeren werkstress ervaart. Komt dat door dat continu bereikbaar zijn? En heeft iedereen daar dan evenveel last van?
De onzichtbare halsband
Misschien herken je 't bij jezelf: de druk om snel te reageren op (werk)berichten en altijd bereikbaar te zijn. Dit wordt ook wel telepressure genoemd (Santuzzi & Barber). Omdat de druk niet zichtbaar is, heet het ook wel the invisible leash (Belkin et al. 2020). Ja, je leest het goed: een onzichtbare halsband. Dat klinkt niet alleen heftig, dat is het ook. Onderzoek toont aan dat deze onzichtbare druk een negatief effect heeft op je welzijn. Het heeft bovendien niks te maken met of je daadwerkelijk aan ’t werk bent. Oftewel, ook als je je laptop hebt dichtgeklapt, kun je de onzichtbare halsband voelen. Burn-out klachten, emotionele en lichamelijke uitputting, slapeloosheid en plannen om je baan op te zeggen kunnen daar negatieve gevolgen van zijn.
Wat is er zo slecht aan altijd bereikbaar (willen) zijn?
Waarom is altijd aanstaan dan zo slecht voor je emotionele en lichamelijke gezondheid? De wetenschap heeft er een korte- en langetermijn verklaring voor. Laten we beginnen met de korte termijn. Altijd aanstaan, bijvoorbeeld door continu te werken zonder pauze, kun je vergelijken met je telefoon die je aan één stuk gebruikt door bijvoorbeeld je For You Page op TikTok af te gaan. De batterij loopt dan vanzelf leeg, en snel ook. Wil je langer plezier hebben van je batterij? Dan kun je ‘m beter weg leggen en op laten laden. Voor jouw mentale batterij is dat niet anders.
Er is ook een langdurig gevolg. Gebruik je je telefoon voortdurend tot ie helemaal leeg is, dan valt ie uit. Je zwarte scherm krijg je dan niet meer aan de praat tot je hem aan een lader hebt gelegd. Hoe vaker je dit doet, hoe moeilijker je batterij het krijgt. Het duurt langer om op te laden en hij gaat sneller leeg. Precies dát gebeurt er ook als met jou als je constant met werk bezig bent. Je kunt emotioneel en lichamelijk uitgeput raken en ervaart dan chronische stress, doordat je niet meer genoeg oplaadt en/of je batterij gestaag leegloopt.
Heeft iedereen hier last van?
Uit TNO-onderzoek blijkt dat vooral jongvolwassenen de druk voelen om altijd bereikbaar te zijn. Uit deze aflevering van Talk the Talk blijkt dat iedereen daar anders mee omgaat. Zo vindt Kirsten (ondernemer) het niet erg als haar telefoon gaat terwijl ze op een terrasje zit, terwijl Abu (personal trainer) het liefst zijn telefoon weglegt om te kunnen ontspannen als hij niet aan het werk is. Toch geldt voor iedereen: ontspannen en opladen na afloop van werk is belangrijk.
Hoe laad je de batterij op?
Daar zijn zowel een aantal manieren voor.
- Neem actieve pauzes tijdens je werk. Door bijvoorbeeld in je lunchpauze een rondje te wandelen zorg je ervoor dat je even ontkoppelt van je werk, in ieder geval in fysieke zin. Het is alsof je tijdens de dag even je telefoon weglegt, waardoor je de rest van de dag meer batterij hebt.
- Ontkoppel actief na je werk. De eerste oplossing lost niet alles op, want als je tijdens je wandeling blijft malen of je werk, of na afloop van je werk maar blijft nadenken dan laad je niet goed op. Voor het echte opladen van je batterij is het nodig dat je helemaal “loskoppelt” van je werk. Dit kun je goed voor elkaar krijgen tijdens dingen die je echt leuk vindt om te doen. Wat zijn de activiteiten waar je veel plezier uit haalt? Is het sporten? Afspreken met vrienden? Je familie zien? Een goed boek lezen? Zorg ervoor dat je die dingen doet na je werk waar je veel plezier uithaalt. Om goed te kunnen ontkoppelen moet je mentaal en emotioneel aanwezig zijn tijdens deze momenten.
- Communiceer duidelijk over normen. Heb je een leidinggevende rol en/of wil je je organisatie veranderen? Communiceer dan duidelijk met werknemers over wat je van hen verwacht aan bereikbaarheid buiten werktijden. Managers kunnen hierin een grote rol spelen door het communiceren van richtlijnen. Een goede regel zou bijvoorbeeld zijn er geen out-of-office berichten nodig zijn op je vaste vrije dag (en al helemaal niet als iedereen binnen het bedrijf standaard 4 dagen werkt).
- Stop met out-of-office berichten op je vrije dag. Het is logisch om een out-of-office melding te geven als je op vakantie gaat. Ben je slechts een dag afwezig? Gebruik dan helemaal geen out-of-office. Door een out-of-office aan te zetten voor één dag afwezigheid communiceer je de norm dat iedereen altijd beschikbaar moet zijn, en daardoor ervaren zowel jij als je collega’s deze druk. Geef dus jezelf en anderen de ruimte om een dag afwezig te zijn zonder noodzaak bereikbaar te zijn. (Hendrikx et al (2023)
Over de auteur
Dr. Florien Cramwinckel is hoofdpsycholoog van SNS. Ze is gepromoveerd in sociale psychologie. Florien houdt zich bij SNS onder meer bezig met de vraag wat de rol van geld is in het leven van jongvolwassenen.
Ook leuk voor jou?
